O'zbekcha
English
Русский
СОЛЬФЕДЖИО ДАРСИДА АСОСИЙ РИТМИК КЎНИКМАЛАРНИ ШАКЛЛАНТИРИШ
Maqola haqida umumiy ma'lumotlar
Маълумки, мусиқа ўқувини тарбиялаш – солфеджио дарсининг бирламчи ва асосий мақсади ҳисобланади. Нотага ѐзилган намуналарда қарор топган интонацион жараѐнларини, оҳангларнинг ритмик ва баланд-пастлик ўзгаришларини кўзатиш, тез ва тўғри тахлил этиш, бундан кейин уларни овозда ―жонлантириш‖ — солфеджио дарсининг асосий машқлардандир. Ўқувчи (талаба)ларнинг ушбу вазифанинг биринчи босқичи – ритмикасини, оҳангларнинг ритмик хусусиятларни идроқ этиб, тўғри талқин этишдир. Чунки, оҳанг – бу муваққат жараѐни бўлиб, ушбу жараѐн тартибини тўғри қабул қилмаган ўқувчи бутун оҳангини ҳам ижро эта олмайди ѐки хатоларга йўл қўйяди. Бу камчилик нафақат мусиқа мактаб ўқувчиларда, афсуски кейинги босқич ўқув жараѐнида ҳам кўзатилади. Бунинг сабабларидан бири — ўқувчилар солфеджио дарсида нота ўқиш малакаларини ривожлантирмай, кўпинча солфеджио намануларини ўқитувчи ѐки бошқа талабалардан ешитиб, ѐд олишга харакат қиладилар. Натижада, солфеджио дарси вокал ѐки хор дарсига айланиб, мусиқа уқуви ривожлантиришига алоқаси кам бўлган, ўқитувчи ѐрдами билан ѐдланган овоз машқларидан ташкил топади. Янги, олдин эшитилмаган, кўрилмаган намуналарини мустақил талқин этиш малакалари эса талабаларда яхши ривожланмайди ва улар ушбу дарснинг асосий мақсадга эришаолмай қолади. Ушбу мақолада солфеджио дарсларида ритмик кўникмаларни шакллантиришда қўлланиладиган асосий тушунчалар, ва уларни ўргатишда керак буладиган методлар хақида сўз боради.
1. Русак М.Б. Шесть статей о преподавании музыкально-теоретическийх дисциплин. Т., 2011
2. Агаджанов А. Курс сольфеджио, выпуск 1 (диатоника). М., «Музыка» 1974, 7-8 бб
3. Доира зарблари. Ўзбекча усуллар тўплами. Ўзбекистон давлат нашриѐти, Т., 1952
4. Ўзбек халқ мусиқаси, 5-ж., Т., 1959; Yunus Rajabiy, O’zbek maqomlari. T., 2007
5. Mahkamova Shohida Rahmatullayevna. (2022). O’QITUVCHINING DARS OLIB BORISH JARAYONIDAGI PEDAGOGIK MAHORATI. E Conference Zone, 16–19. Retrieved from http://econferencezone.org/index.php/ecz/article/view/966
6. Махкамова, Ш. Р., & Асадуллаева, М. А. (2021). БОШЛАНҒИЧ СИНФ ЎҚУВЧИЛАРИНИНГ МУСИҚИЙ ИДРОКИНИ ШАКЛЛАНТИРИШ. ACADEMIC RESEARCH IN EDUCATIONAL SCIENCES, 2(3), 1334-1338. DOI: 10.24411/2181-1385- 2021-00546
7. SHOHIDA RAHMATULLAYEVNA MAHKAMOVA Maktab o'quvchilarida musiqa madaniyati darslarining integrallashuvi SCIENTIFIC PROGRESS 5-son (pp. 438-443)
8. Доира зарблари. Ўзбекча усуллар тўплами. Ўзбекистон давлат нашриѐти, Т., 1952
9. Ўзбек халқ мусиқаси, 5-ж., Т., 1959; Yunus Rajabiy, O’zbek maqomlari. T., 2007
Беков, А. А. (2022). СОЛЬФЕДЖИО ДАРСИДА АСОСИЙ РИТМИК КЎНИКМАЛАРНИ ШАКЛЛАНТИРИШ. Academic Research in Educational Sciences, 3(9), 376–381. https://doi.org/
Беков, Алим. “СОЛЬФЕДЖИО ДАРСИДА АСОСИЙ РИТМИК КЎНИКМАЛАРНИ ШАКЛЛАНТИРИШ.” Academic Research in Educational Sciences, vol. 9, no. 3, 2022, pp. 376–381, https://doi.org/.
Беков, А. 2022. СОЛЬФЕДЖИО ДАРСИДА АСОСИЙ РИТМИК КЎНИКМАЛАРНИ ШАКЛЛАНТИРИШ. Academic Research in Educational Sciences. 9(3), pp.376–381.